hamilelikte folik asit kullanımı
GEBELİK

Hamilelikte Folik Asit Kullanımı Ne İşe Yarar?

Şubat 22, 2021
6 Dakika Okuma Süresi
12 Yorum
FacebookXRedditPinterest

Folik asit kullanımı, insan vücudunda yeni hücre oluşumunda, kan hücrelerinin yenilenmesinde önem arz eden bir durumdur. Bu vitamin genel adıyla folat olarak bilinmektedir ve suda çözünebilen bir yapıya sahiptir. Kansere sebep olabilecek Deoksiribo Nükleik Asit (DNA) değişimlerine de engel olduğundan oldukça önemlidir. Peki hamilelikte folik asit kullanımı nasıl olmalıdır? Hamilelik öncesi folik asit kullanılmalı mıdır? Hamilelikte olik asit ne işe yarar? Şimdi dilerseniz bu konuları inceleyelim.

Folik Asit Nedir, Ne İçin Kullanılır?

Folik asit bir B vitaminidir (B9) ve eksikliğinde nöral tüp defekti (NTD) daha sık görülür. Folik asit bebek gelişimi için oldukça önemlidir. Protein sentezi ve hücre çoğalmasında önemli görevleri vardır. Folik asit vücutta depolanmadığından günlük olarak alınması gereklidir.
Gebelik öncesi folik asit kullanımı gerekli midir?
Bebeğin sinir sisteminin oluşması ve kapanması gebeliğin 4-6. haftaları arasında olur. Bu dönemde maruz kalınan bir olumsuzluk veya folik asit eksikliği NTD riskini artırır. Bu nedenle gebelik planlayan kadınların öncesinde bir kadın-doğum uzmanına görünmeleri gerekir. Planlı gebeliklerde folik asit gebelikten 2-3 ay önce başlanır ve gebeliğin ilk 3 ayında devam edilir. Öte yandan kadınların yaklaşık yarısında gebeliğin plansız olduğu düşünüldüğünde, bazı kadınlar gebe olduğunu fark ettiğinde ilaç için geç kalınmış olabilir. Plansız gebeliklerde gebelik fark edildiğinde hemen ilaca başlanır.

Folik Asit Ne İşe Yarar? Folik Asit Faydaları Nelerdir?

Özellikle gebelik öncesi 3 ay boyunca kullanımı önerilmektedir. Ancak ülkemizde gebelik öncesi muayene alışkanlığı olmadığından gebelerin çoğunluğunda gebeliğin başında başlanmaktadır. İlk 3 aydan sonra gelen hastalarda sinir sistemi oluştuğundan artık folik asit kullanımı bir işe yaramaz.
Nöral tüp defektleri, döllenme sonrasındaki 21- 27. günler arasında ortaya çıkar. Folik asit desteği almayan gebelerde nöral tüp defekti görülme sıklığı 2000 doğumda 1 şeklindedir. Folik asit kullanımı NTD riskini % 50-70 oranında azaltır. Ayrıca folik asit kullanımının yarık damak olşumunu ve bazı kalp anormalliklerini azalttığı da söylenmektedir. Yapılan bir çalışmaya göre gebelikte folik asit kullanımının bebekte otizm riskini azalttığı bildirilmektedir.

Gebelikte Folik Asit Kullanmak Şart mıdır?

Nöral tüp defektleri bel açıklığı, beyinde su toplama, beynin oluşmaması gibi beyin ve sinir sistemiyle ilgili anormalliklerdir. Bunlar yaklaşık binde 3-5 oranında görülür ve ikinci en sık görülen doğumsal anormalliklerdir. Hamilelikte folik asit kullanımı NTD riskini azaltmaktadır. Özellikle gebelik öncesi başlanması ve ilk 3 ayda kullanılması riski oldukça azaltacaktır.

Folik Asit Yan Etkileri Var mıdır?

Şu andaki tıbbi bilgilerimize göre gebelikte folik asit kullanımının kanıtlanmış bir yan etkisi yoktur. Ancak yapılmış bazı çalışmalarda folik asit kullananlarda gebeliğe bağlı şeker hastalığı ve meme kanseri riskinin arttığı söylenmektedir. Ancak bunların folik aside bağlı olduğunun isbatlanması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Folik asit yüksekliğinin bilinen bir zararı yoktur. Ancak 3 aydan sonra kullanılmasının da NDT gelişimi açısından herhangi bir faydası yoktur.

Hamilelikte Folik Asit Kullanılmazsa Ne Olur?

Kan hücrelerinin yenilenmesinde büyük rol oynayan folik asitin hamilelikte vücuttaki eksikliği kansızlığa neden olmaktadır.

Folik asit eksikliği nasıl belirti verir?

Folik asit eksikliğinin klinik belirtileri ağır bir eksiklik olmadıkça görülmez. Hafif eksiklikler genelde semptom vermez. Aşırı eksikliğinde anemi dediğimiz kansızlık semptomları görülür. Bunlar halsizlik, çabuk yorulma ve solukluk gibi belirtilerdir. Yine aşırı eksikliğinde sinirlerdeki hasara bağlı periferik nöropati gelişebilir. Bazı hastalarda depresyon bulguları oluşabilir.

Gebelikte Folik Asit Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Hamilelikte folik asit eksikliği belirtileri olarak; yorgunluk, ağız içi yaraları, ishal, kaslarda güçsüzlük, uyuşukluk, nörolojik etkiler, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, vücut kızarıklıkları, nefes darlığı görülebilmektedir. Gebelik takibi sırasında bu belirtileriniz konusunda doktorunuzla mutlaka istişare ediniz.

Hamilelikte Folik Asit Eksikliğinde Yapılması Gerekenler

Günlük hayatımızda folat vitamini oluşumunda etkili folik asit içeren besinlerden ya da folik asit ilaçları ile destek sağlanabilmektedir. Günlük aldığımız folat besin değeri 400 mcg olması önerilmektedir. Folat ve folik asit içeren besinler; baklagiller, yumurta, kuşkonmaz, ay çekirdeği, pancar, brüksel lahanası, soya fasulyesi, buğday tohumu, papaya, muz, avokado, fındık, ceviz içi, brokoli, yeşil yapraklı sebzeler, dana ciğeridir.

Folik asit içeren besin çeşitliliğinin fazla olması yemek seçen kişiler için avantaj oluşturmaktadır. Folik asit eksikliği yaşamamak için günlük besin alımına mutlaka doğal yönden folik asit içeren yiyecekleri eklememiz gerektirmektedir. Folik asit eksikliğinde bir diğer alternatif de folik asit içeren ilaçların kullanımıdır. Hap kullanımı kişinin bir uzman hekim tarafından yapılacak kan değeri kontrolleri sonucunda, uzman hekim tavsiyesi ile yapılmalıdır.

Folik Asit Nelerde Bulunur? Folik Asit İçeren Besinler Nelerdir?

Folik asit koyu yeşil yapraklı sebzeler, narenciye, barbunya, yumurtada bulunur. Bunun yanında ceviz, mercimek, fındı ve fıstıkta da mevcuttur. Her ne kadar sağlıklı beslenilse de bazen mide-bağırsak problemleri, kullanılan bazı ilaçlar folik asit yetersizliğine neden olabilir. Kan seviyesinin ölçülmesi de dokulardaki folik asit miktarını göstermediği için işe yaramaz. Hangi kadınlarda folik asit seviyesinin yetersiz olduğunu tespit etmek güç olduğundan tüm gebelere yada gebe kalmayı planlayanlara folik asit içeren ilaçlar başlanır.

Hamilelik Öncesi Folik Asit Kullanımı Gerekli midir?

Hamileliğin planlandığı ilk andan itibaren folik asit takviyesi kullanımı önem arz etmektedir. Hamilelik öncesi folik asit kullanımı, fetüsün düşmesini ve doğumsal anomali gelişim riskini düşürmektedir. Hamilelik gerçekleştiğinde, hamile kalan kişinin vücudundaki folik asit ihtiyacı artmaktadır. Bebeğin anne karnında ilk oluşumunu tamamlayan sistemlerden biri sinir sistemidir.

Folik asitin sinir sistemi oluşumunda ve gelişiminde etkisi oldukça fazladır. Folik asit eksikliği bulunan annelerin bebeklerinde nöral tüp defektleri görülebilmektedir. Hamilelikte besin yoluyla alınan folik asit yanında ilaç ile vitamin takviyesi yapılması bu yüzden çok önemlidir.

Folik Asit Nasıl Kullanılır?

Folik asit aç karnınamı tok karnınamı alınır şeklinde sık karşılaşılan sorular mevcuttur. Folik asit aç yada tok karna alımında bir fark yoktur. Yemeklerden önce yada sonra bol suyla alınabilir. İlacın dozunun kişiye göre ayarlanması gerekir. Normal kiloda ve sağlıklı kadınlarda günlük 400 mikrogram folik asit dozu yeterlidir. Ancak kilosu fazla olanlarda, beraberinde epilepsi vb hastalığı olanlarda, bazı ilaçları düzenli kullananlarda, daha önce NTD anormalliği olan bebek doğurmuş kadınlarda dozun artırılması gerekir.

Hamilelikte Folik Asit Ne Zaman Kullanılır?

Gebelikte folik asit ilk 3 ay boyunca mutlaka kullanılmalıdır. Gebe kalmadan 3 ay önce başlanmalı ve gebeliğin ilk 3  ayında mutlaka en az 400 mcg olacak şekilde alınmalıdır.

Gebelikte Folik Asit Kaçıncı Haftada Bırakılır?

Gebelikte folik asit birinci trimester denen ilk 3 ay boyunca kullanıldıysa artık bırakılabilir. İlk 3 ay kullanılması bebekte nöral tüp defektlerini önlemede oldukça etkili ve önemlidir.

Folik Asit İlaçları Nelerdir?

Piyasada pekçok folik asit ilaçları mevcuttur. Bunların pek çoğu bir tablette 400 mikrogram folik asit içerirken, bazı ilaçlarda bu dozu alabilmek için 2-3 adet tablet almak gerekebilir. Tek başına folik asit ilaçları olduğu gibi diğer vitaminlerle yada omega-3 ile kombine folik asitlerde mevcuttur.

Folik Asit Fiyatı Ne Kadardır?

Folik asit oldukça ucuz bir ilaçtır. Folik asit fiyatı aylık maliyeti 10-20 lira arasında değişmektedir. Piyasada aylık yada 3 aylık formları mevcuttur. Bu formlardan herhangi birini kullanabilirsiniz. Etki açısından bir fark yoktur.

JİNEKOLOG ANKARA

Tüm makaleleri gör

12 Yorum

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

DOÇ. DR. NERMİN KÖŞÜŞ

Ankara jinekolog Doç. Dr. Nermin Köşüş
Ankara jinekolog Doç. Dr. Nermin Köşüş

DOÇ. DR. AYDIN KÖŞÜŞ

Doç. Dr. Aydın Köşüş
Doç. Dr. Aydın Köşüş

HARİTADA YERİMİZ