Plasenta Previa – Gebelikte (Hamilelikte) Kanama

Plasenta previa (bebeğin eşinin aşağıda olması) nedir?

Plasenta previa plasenta dediğimiz bebeğin eşinin önde olması anlamına gelmektedir. 300 gebelikte bir görülmektedir. Gebelikte kanama nedenleri arasında önemli bir yer tutmaktadır. Hem anne hemde bebek üzerinde, hamilelikte kanama nedeniyle olumsuz etkiler oluşturabilecek bir durumdur. Plasenta previa dışındaki gebelikte kanama nedenleri nelerdir? Şimdi kısaca bu konuya bakalım isterseniz.

Vaza previa nedir?

Plasentanın damarları rahim ağzının hemen önündedir. Koruyucu olan wharton jeli ile kaplı olmayan serbest damarlar vardır. Bu damarlar kendiliğinden yada herhangi bir travma sonrası kanamaya neden olur. Bu kanamalar çok şiddetlidir ve acilen müdahele edilmediği taktirde bebek açısından hayati risk oluşturur.

Plasenta nedir?

Plasenta, bebeğin eşi olarak adlandırılmaktadır. Plasenta rahim içi duvarına yapışıktır. Bebekte biriken zararlı maddelerin anneye geçmesini, annedeki faydalı maddelerin ise bebeğe geçmesini sağlayan bir yapıdır. Bebeğe zararlı maddelerin geçmesini önleyen önemli bir bariyer olup aynı zamanda salgıladığı hormonlarla gebeliğin devamını da sağlamaktadır.

Hamilelikte (gebelikte) kanama nedenleri nelerdir?

Hamilelikte lekelenme şeklinde dahi olsa kanama normal değildir. Muhakkak incelenmesi gereklidir. Gebelikte kanama nedenleri arasında plasenta anomalileri oldukça önemli yer tutmaktadır. Plasenta previa, bunların içerisinde en önemli yerleşim anomalisidir. Plasenta dekolmanı, plasenta şekil anomalileri, vasa previa, uterus rüptürü gibi anne ve bebek için riskli nedenler olabileceği gibi servikal erezyon, vajinal iltihaplar, servikal polip gibi basit nedenler de kanama nedeni olabilir. Annedeki kanama bozuklukları da hamilelikte kanama nedenidir.

Plasenta previa tipleri nelerdir?

Plasenta previa plasentanın yerleşim yerine göre 4 grupta sınıflandırılmaktadır.
Plasenta previa totalis: Plasentanın rahim ağzını tamamen kapatmasıdır. En sık görülen plasenta previa tipidir.
Plasenta previa parsiyalis: Plasentanın rahim ağzını kısmen kapatmasıdır.
Plasenta previa marjinalis: Plasentanın rahim ağzının tam kenarında olmasıdır. Rahim ağzını kapatmaz ancak doğum sırasında kanamalara neden olabilir.
Aşağıya uzanan plasenta: Plasenta rahim ağzına doğru uzanmaktadır ancak rahim ağzıyla herhangi bir ilişkisi yoktur. Bu tipte normal doğum şansı mevcuttur. Yinede doğum sırasında kanama açısından dikkatli olmakta fayda vardır.

Plasenta previa nedenleri nelerdir? Bebeğin eşi neden aşağıda olur?

Plasenta previa bazı hasta gruplarında daha sık görülür. Özellikle rahim içinin zedelendiği kürtaj yada sezeryan gibi rahim operasyonları sonrasında sıklığı artar. Yine rahim içinin kanlanmasının bozulması da plasenta previa nedeni olabilir.

Plasenta previa kimlerde daha sık görülür?

Bazı hasta gruplarında plasentanın önde olması daha fazla görülmektedir. Bunlar içerisinde sezeryan ameliyatı gibi daha önce geçirilmiş rahim operasyonları önemli bir yer tutmaktadır. Sezeryan olan hastalarda plasenta previa riski 5 kat artar. Sezeryan oranlarının giderek artması nedeniyle bu konunun ne kadar önemli olduğu açıktır. Yine daha önce plasenta previa geçiren kadınlarda bir sonraki gebelikte tekrarlama riski %4-8’dir. Plasenta previa nedenleri şunlardır:
– Daha önce kürtaj geçirmiş olmak
– Daha önce rahim ameliyatı geçirmiş olmak
– İleri anne yaşı
– Multiparite ( birden fazla çocuk doğurmuş olmak)
– Sigara
– Çoğul gebelik
– Daha önceki gebeliğinde plasenta previalı gebelik
– Rahimdeki şekil anormallikleri (septum, vb)
– Rahimdeki uterus kavitesini etkileyen miyomlar

Plasenta previa belirtileri nelerdir? Bebeğin eşinin aşağıda olması nasıl anlaşılır?

Plasenta previa genelde herhangi bir belirti vermez. Hastaların çoğunda hafif lekelenme şeklinde kanama olabilir. Bazı hastalarda ise anne ve bebeğin hayatını riske sokacak kadar kanama olabilir. Bazen plasentanın erken ayrılmasına neden olabilir. Plasenta previanın en önemli belirtisi rahimde kasılma yada ağrı olmadan kanama olmasıdır. Gebelikte kanama ile gelen kadında, bebeğin eşinin aşağıda olması durumundan şüphelenildiğinde hastaya vajinal muayene yapılmaz. Sadece ultrason muayenesi ile öncelikle plasentanın yerleşimi tesbit edilir. Plasentanın önde yerleşmesi durumunda elle muayene yapılmaksızın hasta yakın takip amacıyla yatırılır.

Plasenta previa riskleri nelerdir? Bebeğin eşinin aşağıda olması tehlikelimidir?

Bebeğin eşinin aşağıda olmasının zararları hem anne için hemde bebek için mevcuttur. Bebeğin eşinin aşağıda olması riskleri içinde en önemlisi aşırı kanamaya bağlı anne ve bebek için mevcut olan hayati risklerdir. Anne aşırı kanama sonucunda şoka girebilir. Aşırı kan kaybına bağlı organlarda hasarlar oluşabilir. Özellikle doğum sonrası bu hastalarda kanama riskide yüksektir. Bu hastalarda plasenta akreata dediğimiz plasenta yapışma anomalileri daha sık görülür. Bu durumda plasentanın doğum sonrası ayrılması esnasında şiddetli kanamalar olabilir. Doğum sonrası aşırı kanama bazen rahim alınması ameliyatına bile neden olabilir.

Bebekte kanama sonucunda kansızlık gelişebilir. Aşırı kanamalarda kalp atımı bozulabilir. Kanaması çok olan hastalarda erken doğum mecburiyeti nedeniyle bebeklerde prematürite riski oluşacaktır. Bu bebeklerde de solunum sıkıntısı ve küvezde yatma ihtiyacı doğacaktır.

Plasentanın aşağıda olması makat geliş yada yan duruş dediğimiz bebeğin pozisyon anormallikleri daha sık görülür. Bu nedenle doğum sırasında bebekte sezeryan sırasında yaralanma riski de artacaktır.

Bebeğin eşinin aşağıda olması ağrı yapar mı?

Hamilelikte eşin aşağıda olması annede ağrıya neden olmaz. Plasenta previanın tanısındaki en önemli hokta zaten ağrısız kanama olmasıdır.

Plasenta previa düzelirmi? Plasenta kaçıncı haftada yukarı çıkar?

Gebeliğin erken dönemlerinde rahim içi dar olduğundan plasenta previaya daha sık rastlanır. Ancak gebelik büyüdükçe bu sıklık azalır. İkinci trimesterde %5-20 oranında görülürken doğuma yakın dönemde ise plasenta previa sıklığı iyice azalır. Bu nedenler 18 haftadan önce plasentanın önde olması tanısı koymak mantıklı bir yaklaşım değildir. Ancak 24-26 haftaya kadar çekilmeyen plasentaların daha sonraki dönemde yeterli miktarda çekilmesini beklemekte akıllıca olmaz.

Bebeğin eşinin yukarı çıkması için ne yapılmalıdır?

Bebeğin eşi kendiliğinden yukarı çekilecektir. Bunun sağlanması için sizin yapacağınız yada doktorunuzun uygulayacağı bir tedavi şekli yoktur.

Bebeğin eşinin aşağıda olması durumunda yapılması gerekenler

Hamilelikte plasentanın aşağıda olması durumunda gebelere cinsel birliktelik yasaklanır. Cinsel birliktelik kanamayı tetikleyebilir. Ayrıca fiziksel aktiviteler kısıtlanır. Yürüme ve yüzme dışındaki sporları yapmaları önerilmez. Gün içerisinde sık sık istirahat etmeleri, ağır kaldırmamaları önerilir. Gebelik takibi sırasında doktorlarının önerileri doğrultusunda davranmaları uygun olacaktır. Lekelenme tarzında bir kanama dahi olsa muhakkak doktorunuzla irtibata geçmeniz sıkıntıların önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

Plasenta previa tedavisi

Bebeğin eşinin aşağıda olması tedavisi oldukça dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Tedaviyi belirleyen unsurlar gebelik haftası ve kanamanın şiddetidir. Plasentanın önde olmasına bağlı kanamanın hafif olduğu gebelerde erken haftalarda gebe hastaneye yatırılarak yatak istirahati uygulanır. Damar yolu açılır. Kanamanın artma riski olduğu düşünülerek tedbiren 2 ünite kan hazırlatılmasında fayda var. Ancak 37 haftanın üzerindeki gebeliklerde doğum düşünülebilir.

Kanamanın çok olduğu gebelerde ise hasta acilen hastaneye yatırılır. Anne ve bebeğin durumu değerlendirilir. Annenin genel durumu iyi, hemodinamik durumu normal ve bebek kalp atımları normalse, kanama azalıyorsa hasta takip edilebilir. Ancak annenin durumunda bozulma varsa, bebeğin kalp atımları bozulduysa hiç beklemeden acilen sezeryan ile doğum yaptırılması gereklidir.

35 haftanın üzerindeki gebelerde kanama çoksa hemen doğum düşünülür. 34 hafta ve altındaki gebelerde hastanede hasta takip edilirken, aynı zamanda akciğer gelişimini hızlandırmak için kortikosteroid yapılır. 24-48 saat sonra yine sezeryan ile doğum yaptırılır. 24 haftanın altındaki gebelerde ise anne hayatı tehlikede olmadığı müddetçe kan transfüzyonu ile takip edilir. Ancak annenin durumu bozulacak olursa acil sezeryan gerekecektir.

Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden sezeryan yapılması uygun olacaktır:
• Ani olarak başlayan aşırı vajinal kanamalarda,
• 36 haftadan büyük gebeliklerde,
• 2500 gram ve üzeri tahmini bebek kilosu,
• NST’de bebeğin kalp atımlarının kötüleşmesi,
• Rahim kasılmalarının ve rahim ağzının açılmaya başlaması.

Plasentanın rahim ağzına yakın olması durumunda normal doğumda kanama riski oldukça yüksektir. Plasentanın aşağıda olması marjinaliste normal doğum denenebilir. Ancak doğum sırasındaki kanama riski hasta ile paylaşılmalı normal doğum kararı hasta ile birlikte verilmelidir. Aşağıya uzanan plasentada ise normal doğum açısından sakınca yoktur.

Plasenta previa ameliyatı nasıl yapılır?

Gebelikte plasentanın aşağıda olması sezeryan sırasında bazı zorlukları beraber getirmektedir. Özellikle rahim ön duvarından rahim ağzına doğru inen plasenta durumunda sezeryan doğum sırasında kanama riski artacaktır. Bebeğin eşinin aşağıda olması durumunda plasentanın içerisinden yada kenarından geçmek gerekecektir. Yine beraberinde hastaların %10’unda plasenta yapışma anomalileri olmaktadır. Bu hastalarda kanama riski oldukça yüksektir. Bu risklerde dolayı ameliyat öncesi en az 2 ünite kan hazırlatılması uygun olacaktır. Plasenta previa doğum yapanlarda, doğum sonrası kanama olma riski göz önüne alınarak gerekli ekipman ve yoğun bakım şartlarının olduğu bir hastanede ameliyatın yapılması oldukça önemlidir.

Ankara Çankaya Çukurambar’daki muayenehanemizde gebelik takibi Ankara jinekolog Doç. Dr. Nermin Köşüş tarafından yapılmaktadır. Ankara gebelik takibi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.