Gebelikte Bebek Gelişimi Geriliği (Anne Karnında Gelişim Geriliği)

Gebelikte bebek gelişimi geriliği nedir?

Anne karnında bebek gelişimi her zaman istediğimiz gibi normal sınırlarda olmaz. Normalden daha küçük yada normalden daha iri bebek olabilir. Bebeğin anne karnında gelişimi yakından takip edilmesi gereken bir olaydır. Bebek gelişimi iyi olmayan bebeklerde gebelik sırasında problem çıkabileceği gibi doğum sonrası da problem çıkma ihtimali her zaman daha fazladır. Gebelikte bebek gelişimi geriliği, gebelik haftasına göre bebeğin kilosunun daha düşük olarak tesbit edilmesidir. Gebelikteki gelişim eğrilerine göre persentil çizelgeleri hazırlanmıştır. Buna göre %10 persentilin altında gelişim gösteren bebekler, gebelikte gelişim geriliği olarak nitelendirilmektedir. Günümüzde gerilik yerine kısıtlılık kelimesinin kullanılması önerilmektedir.

Anne karnında bebek kilosu nasıl hesaplanır?

Anne karnında bebek kilosu hesaplamalarında bebeklerde baş çevresi ve bebeklerde karın çevresi en önemli ölçümlerdir. Kafa ve gövde vücudun en ağır bölümlerini oluşturduğundan bunlardaki ağırlık kaybı bebeğin kilosunda önemli değişikliklere neden olacaktır. Ultrasonda yapılan ölçümlerle bebek gelişimi cihaz tarafından değişik formüllerle otomatik olarak hesaplanır.

Gebelikte bebek gelişimi geriliği nedenleri nelerdir?

Pek çok hastada bebek gelişimi açısından bir risk faktörü bulunmamaktadır. Gebelikte gelişim geriliği için risk faktörleri şunlardır:

• Önceki gebeliğinde düşük doğum ağırlıklı bebek doğurmuş olmak
• Kötü beslenme
• 18 yaş altı ve 35 yaş üstü gebelikler
• Sigara ve alkol kullanımı
• Hamileliğe düşük kiloda başlamak yada hamilelikle az kilo almak
• İlaç ve madde kullanımı
• Enfeksiyonlar (TORCH)
• Anne karnında kronik strese maruz kalmak (preeklampsi, oligohidramnioz gibi)
• Trombofili adı verilen pıhtılaşma problemi olan gebeler
• Sistemik hastalıklar (hipertansiyon, böbrek hastalığı, gebelikte şeker hastalığı, vb)
• Konjenital anomaliler veya genetik hastalıklar
• Plasental bozukluklar
• Çoğul gebelikler

Gebelikte bebek gelişimi geriliği tanısı nasıl konur?

Bebek gelişimi takibi sırasında anne karnında bebek kilosu düşük olan her bebek gelişme geriliği olarak nitelendirilmez. Düşük kilolu bebeklerin büyük çoğunluğu anne yada babanın yapısal olarak küçük olmalarına bağlıdır. Yani aslında bebek genetik yapı olarak düşük kilolu olarak kodlanmıştır. Yapısal olarak düşük kilolu olan bebekler intrauterin gelişme geriliği yada rahim içi gelişme geriliği olarak kabul edilmez.

Anne karnında bebek kilosu ölçümlerinde ölçümlerin %10 persentilin altında olması gebelikte bebek gelişimi geriliği tanısını koydurur. Özellikle bebeklerde karın çevresi ölçümleri gelişme geriliği tanısının konmasında oldukça önemlidir. Gebelikte bebeğin 1 hafta geriden gelmesi gelişme geriliği olarak nitelendirilmez. Gebelikte bebeğin 3 hafta geriden gelmesi ise 30 hafta altındaki gebeler için, yapısal küçüklük dışlandıktan sonra gelişme geriliği olarak nitelendirilebilir. Gebelik haftasına göre %10 daha büyük yada küçük olması bebek gelişimi açısından normal olarak kabul edilir. Bu sınırların üzerinde gebelikte gelişim geriliği açısından hasta dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir.

Gebelikte bebek gelişimi geriliği tipleri nelerdir?

Gebelikte bebek gelişim geriliğinin 2 tipi vardır.

• Asimetrik bebek gelişim geriliği: Gebeliğin ileri haftalarında ortaya çıkan gelişme geriliğidir. Bu tipte bebeğin beslenmesindeki bozuklukta beyin koruyucu etki ile beynin kanlanması aynen sürdürülürken diğer organların kanlanması azaltılır. Buna bağlı olarak kafa çapı normal iken karın çevresi küçük kalır. Bu tiplerde düzenli takipler sonrasında genelde bir problem yaşanmadan gebelik sonlandırılır. Doğum sonrası bebek gelişimleri ve fonksiyonları genelde normaldir.
• Simetrik bebek gelişimi geriliği: Gebeliğin ilk haftalarından itibaren oluşan gelişme geriliğidir. Genellikle kromozomal anomalilere ve konjenital enfeksiyonlara bağlı olarak gelişirler. Bu tipte tüm ölçümler normalden düşüktür. Bu bebeklerde gebelikte ve doğum sonrası ciddi problemler yaşanabilir.

Gebelikte bebek gelişimi geriliği riskleri nelerdir?

Bebekte gelişim geriliği olan gebeliklerde fetal distres dediğimiz bebeğin anne karnında kalp atımlarının bozulması yaşanabilir. Yine bu gebeliklerde ani bebek ölümleri olabilir. Bu nedenle bu gebeliklerde sezeryan oranları normal gebeliklere göre yüksektir. Gelişme geriliği olan bebeklerde kan şekeri düşmesi, kalsiyum düşüklüğü,uzamış sarılık gibi durumlar doğum sonrası daha fazla görülür. Uzun dönemde öğrenme ve davranış bozuklukları görülebilir. Erken doğum olacak olursa prematüre bebeklerin uzun süre küvezde kalmaları gerekecektir.

Gebelikte bebek gelişimi geriliği tedavisi nasıl yapılır?

Bebeğin anne karnındaki gelişimi yapılan ultrason ölçümleri ile düzenli olarak yapılmalıdır. Gelişme geriliği olan bebeklerde bebeğin suyu azalabilir. Gelişme geriliği daha da artabilir. Gebelikte gelişme geriliği yaşayanlar aynı zamanda dopler dediğimiz yöntemle bebeğe giden kan akımları da düzenli olarak kontrol edilmelidir. 28-30 haftadan sonra bu bebekler NST dediğimiz bebek kalp grafileri ile değerlendirilmelidir. Takiplerde bebek gelişiminin 3 haftadan daha fazla durakladığı bebeklerde ciddi problemler yaşanabilir. Bu gebelikler çok yakın takip altına alınmalı, parametreler daha da kötüleşiyorsa normal doğum yada sezeryan ameliyatı açısından değerlendirilmelidir.

Anne karnındaki bebek nasıl kilo alır?

Bebeğin anne karnında gelişimi beslenme bozukluğu ciddi boyutta değil ise genellikle etkilenmez. Anne karnındaki bebek kilosunu etkileyecek herhangi bir başka problem yoksa düzenli beslenme ile bebeğiniz gereken kiloyu alacaktır. Anne karnında bebeğin kilo alması için gebelikte protein tüketimi oldukça önemlidir. En önemli protein kaynaklarından biri de balıktır. Balık oldukça sağlıklı bir protein kaynağıdır. Gebelerin sık sık tüketmesi önerilmektedir. Ayrıca tavuk eti ve yumurtada en önemli protein kaynaklarındandır. Kırmızı et tüketimi aşırıya kaçılmadan yapılmalıdır. Ceviz, fındık gibi kuruyemişler de tüketilmelidir. Gebelikte bebek gelişimi geriliği olanlarda doktorunuzun önerileri doğrultusunda davranmanız, takiplerinizi düzenli olarak yaptırmanız sağlıklı bir bebek gelişimi için oldukça önemlidir.

Ankara Çankaya Çukurambar’daki muayenehanemizde gebelik takibi Ankara jinekolog Doç. Dr. Nermin Köşüş tarafından yapılmaktadır. Ankara gebelik takibi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.